وقتی که نوبت به سوراخ کاری قطعات فلزی ضخیم و یا فلزاتی که به راحتی سوراخ نمیشوند میرسد ناخوداگاه انتخاب یک مته باکیفیت و تیز و دریل مناسب اولین فاکتورهایی هستند که به ذهن متبادر می شوند. برای انتخاب بهترین مته شناخت دقیق و آگاهی از کارایی آن میتواند به ما کمک بسیاری کند. در واقع، مته ابزاری تیز و برنده است که با چرخش سریع، قطعه کار را سوراخ کرده و براده برداری می کند. امروزه مته ها از لحاظ جنس، تنوع گسترده ای پیدا کردند و یکی از آلیاژهایی که کاربرد زیادی پیدا کرده، مته کبالت است. از باکیفیت ترین آنها میتوان به مته کبالت آزارا AZARA اشاره کرد.
مته کبالت آزرا که در گروه مته های پیچشی یا Twist drill قرار میگیرد جزو مته های High speed steel یا به اختصار HSS است. فولاد تندبر یا HSS آلیاژی از فولاد است که دارای کربن وانادیوم و مولیبدن هم می باشد ولی مته های کبالت آزارا علاوه بر عناصر فوق دارای عنصر کبالت هم می باشد که به اختصار با حروف co نشان داده میشود. افزودن عنصر کبالت به متههای آزرا باعث می شود که در برابر حرارت بالایی که موقع سوراخکاری ایجاد می شود از خود مقاومت قابل توجهی نشان بدهد زیرا نقطه ذوب عنصر کبالت 1495 درجه سانتی گراد است.
از خصوصیات فولاد به کار رفته در مته های کبالت آزرا که به اختصار با HSS -CO نشان داده می شود میتوان به موارد زیر اشاره کرد
دارای ۱۸ درصد عنصر مولیبدن است که باعث میشود مته های آزرا در برابر تنش های حرارتی از خود مقاومت نشان بدهد همین افزایش مقاومت از نقاط مثبت مته های کبالت آزرا است که از دفرمه شدن و تغییر شکل پیدا کردن نوک مته (زاویه سر مته) هنگام سوراخکاری در تعداد یا قطر زیاد جلوگیری می کند. از عناصر دیگری که در آلیاژ مته های کبالت آزرا به کار رفته است عنصر کروم یا همان Cr است که مقدار آن حدود ۴ درصد می باشد. کروم باعث میشود که مته در برابر تنش های ضربهای که هنگام سوراخکاری به آن وارد میشود مقاومت کرده و استحکام بیشتری پیدا کند.
یکی دیگر از عناصری که در آلیاژ فولاد مته های کبالت آزرا به کار رفته وانادیوم به میزان یک درصد است که همین مقدار کم از ساییدگی و خوردگی مته تا حد امکان جلوگیری می کند.
اما مهمترین عنصری که مته های کبالت آزرا را از مته های آهن متمایز می کند وجود عنصر کبالت است که در بالا به آن اشاره شد.
مقدار کبالت به کار رفته در آلیاژ مته های کبالت آزرا ۵ درصد است. افزودن عنصر کبالت باعث میشود که مته های آزرا در برابر حرارت مقاومت بسیار زیاد و خارق العاده ای از خود نشان دهند و به راحتی دماهای بالا را تحمل کرده و از ذوب شدن مته و قطعه کار جلوگیری کند یعنی قابلیت مقاومت در برابر حرارت بدون آنکه نیاز به خنک کاری مداوم داشته باشند همینطور باعث می شود که برندگی و تیزی مته های آزرا بسیار افزایش یابد و بتوانند به راحتی فلزات محکم و سخت مانند استیل، فولاد های کششی، چدن های ریخته گری، برنز و... را سوراخ کنند.
مته های کبالت آزرا موجود در بازار، در بسته بندی هایی بسیار محکم و شکیل ارائه میشوند. مته ها از سایز ۱ تا سایز ۸/۵ میلیمتر در بستههای ۱۰ عددی، از سایز ۹ تا ۱۳/۵ میلیمتر در بسته های ۵ عددی و از سایز ۱۴ تا سایز ۱۶ میلیمتر به صورت تکی در وکیوم های پلاستیکی به مصرف کنندگان و صنعتگران ارائه می شود. به عبارت دیگر مته های کبالت آزارا، از ۱ تا ۱۶ میلیمتر را شامل می شود.
مصرف مته های کبالت آزارا، امروزه بسیار فراگیر شده است و علاوه بر کارخانه ها و کارگاه های صنعتی، طیف گستردهای از مردم عادی برای مصارف خانگی هم آن را به کار می برند و دلیل عمده آن هم این است که با داشتن مته کبالت آزارا، سطوح فلزی سخت و محکم، مفهوم خود را از دست می دهند و دیگر هیچ چیز غیر قابل سوراخکردن نخواهد بود.
اشتباه فاحشی که خیلی از مصرف کنندگان در انتخاب مته های کبالت می کنند،تشخیص از روی رنگ مته است. در ذهن خیلی از افراد اینگونه جا افتاده است که هر مته ای که قهوه ای یا به عبارتی خرمایی رنگ است مته کبالت است در صورتی که رنگ فقط برای پوشش مته است و در آلیاژ هیچ تاثیری نداشته و باعث برندگی و تیزی مته نخواهد شد. همیشه افرادی سودجو پیدا میشوند که از ناآگاهی مردم سو استفاده کرده و مته هایی را با رنگ خرمایی و برچسب کبالت به بازار عرضه میکنند و فقط هنگام کار مشخص میشود که جنس تقلبی است یعنی مته کبالت نیست و یک جنس معمولی است، اما تفاوت بارزی که مته های کبالت آزرا با مته های مشابهی که در بازار به عنوان کبالت ارائه می شود این است که دارای ۵ درصد کبالت واقعی است.
.هنگام سوراخکاری با مته های کبالت آزارا نیازی نیست که به دریل یا به خودتان فشار زیادی وارد کنید زیرا آنقدر تیز و برنده هستند که با اندک فشاری به راحتی هر فلزی را سوراخ می کنند. مته های کبالت آزرا به خاطر این که با زاویه ۱۳۵ درجه تولید شدهاند بیشترین تاثیر و تماس را با قطعه کار ایجاد می کنند و با شیارهای مناسب و عمیقی که دارند براده برداری را به سرعت انجام داده و از گیر کردن مته داخل قطعه و همچنین افزایش بیش از حد دما جلوگیری می کند.
نوک مته های کبالت آزرا مرکز گراست یعنی نیازی به نشانه گذاری سطح کار قبل از سوراخ کاری نیست و مته روی سطوح صیقلی سر نمیخورد و جابجا نمی شود و علاوه بر اینکه کار شسته رفته و تمیزتری هنگام سوراخکاری ارائه می دهد در کارگاه هایی که تعداد سوراخ کاری زیاد است از اتلاف وقت جلوگیری می کند.
آلیاژ به کار رفته در مته های کبالت آزارا علاوه بر اینکه عمر مته را افزایش می دهد از وارد شدن فشار بی مورد به دریل یا دیگر دستگاههای مرتبط با سوراخکاری جلوگیری می کند و مانع استهلاک دستگاه ها می شود
رعایت نکاتی که باعث بازدهی بیشتر می شود از این قبیل است
مته های کبالت عموماً شکننده تر از مته های معمولی هستند برای همین بهتر است که حتماً قطعه کار ثابت باشد و تا حد امکان از لرزش دست یا خم کردن دریل امتناع کرد.
از محکم شدن مته درون سه نظام اطمینان حاصل شود. در غیر این صورت ممکن است مته درون قطعه کار گیر کند یا بشکند.
بهتر است قبل از شروع کار نکات ایمنی را رعایت کرده و از عینک و دستکش مناسب استفاده شود.
اگر تعداد سوراخ کاری زیاد است بهتر است از روغنهای روان کننده که باعث سهولت کار و مانع از افزایش دمای مته میشود استفاده کنید و مابین سوراخ کاری ها کمی مکث کنید تا دمای مته پایین بیاید و از سوختن نوک مته جلوگیری شود
هنگام شروع سوراخکاری از دور کم دریل استفاده شود و بعد از عمیق تر شدن سوراخ از دورهای بالاتر دریل استفاده کرد.
پس از اتمام کار مته را از سه نظام در آورده و بعد از از اینکه کاملاً خنک شد با فرچه سیمی شیارها را تمیز و با پارچه ای که به روغن روانکار آغشته است مته را پاک کنید
واقعا تیز و با کیفیت بودند