سه نظام از ابزارالات برقی و شارجی یکی از انواع گیره است که برای بستن قطعه کار یا ابزاری مانند مته یا فرز به کار می رود. سه نظام دارای سه فک قابل تنظیم است که با فشار شعاعی قطعات را نگه می دارد. سه نظام ها در ماشین های تراش، فرز، دریل و سوراخ کاری استفاده می‌شوند. سه نظام‌ها می‌توانند اتومات یا آچاری باشند. در سه نظام اتومات، فک‌ها با استفاده از دست تنظیم می شوند و در سه نظام آچاری، باید از آچار مخصوص برای تنظیم فک‌ها استفاده کرد.
سه نظام دریل وسیله‌ای است که مته یا ابزار دیگری را روی محور دریل نگه می‌دارد. سه نظام دریل دارای سه فک است که با فشار شعاعی قطعات را گرفته و محکم می‌کنند. سه نظام دریل می‌تواند اتومات یا آچاری باشد. در سه نظام اتومات، فک‌ها با استفاده از دست تنظیم می‌شوند و در سه نظام آچاری، باید از آچار مخصوص برای تنظیم فک‌ها استفاده کرد. سه نظام دریل می‌تواند برای سوراخکاری، فرزکاری، برش‌کاری، سنگ‌زنی و ... استفاده شود. دریل با چرخاندن لایه‌ی بیرونی یا آچار، فک‌ها را باز و بسته می‌کند و قطعات را در جای خود قفل می‌کند.
انواع سه نظام دریل را می‌توان بر اساس شکل، جنس، نحوه‌ی کارکرد و قرارگیری روی دستگاه تقسیم‌بندی کرد. برخی از انواع سه نظام دریل عبارتند از:
این نوع سه نظام با استفاده از یک آچار مخصوص تنظیم می‌شود و برای دریل‌های ساده و چکشی مناسب است.
این نوع سه نظام با استفاده از دست تنظیم می‌شود و برای دریل‌های شارژی و پیچ گوشتی مناسب است.
این نوع سه نظام دارای یک اتصال مغناطیسی شش گوش است که برای دریل‌های ضربه‌ای شارژی مناسب است.
این نوع سه نظام دارای یک شکل مخروطی است که برای دریل‌های صنعتی و حرفه‌ای مناسب است.
این نوع سه نظام دارای یک حرکت ترکیبی برای نگه داشتن قطعات است.
این نوع سه نظام با استفاده از فشار هوا کار می‌کند و برای برش لوله و قطعات شبیه به آن مناسب است.
این نوع سه نظام با استفاده از یک آهنربا قطعات را مغناطش می‌کند و برای برش‌های نازک مناسب است.
این نوع سه نظام با استفاده از فشار هیدرولیک کار می‌کند و برای درست کاران حرفه‌ای مناسب است.
سه نظام آچاری یک نوع سه نظام دریل است که با استفاده از یک آچار مخصوص تنظیم می‌شود. این نوع سه نظام برای دریل‌های ساده و چکشی مناسب است و گیرایی محکم‌تری نسبت به سه نظام اتوماتیک دارد. سه نظام آچاری دارای یک لایه‌ی بیرونی، چند فک گیرنده و یک آچار است. برای باز و بسته کردن فک‌ها و قرار دادن مته درون سه نظام، باید از آچار استفاده کرد. سه نظام آچاری معمولا در سایزهای مختلف و با جنس فولاد S۲ ساخته می‌شود.
سه نظام اتوماتیک یک نوع سه نظام دریل است که با استفاده از دست تنظیم می‌شود. این نوع سه نظام برای دریل‌های شارژی و پیچ گوشتی مناسب است و سرعت و راحتی بیش‌تری نسبت به سه نظام آچاری دارد. سه نظام اتوماتیک دارای یک لایه بیرونی، چند فک گیرنده و یک قفل خودکار است. برای باز و بسته کردن فک‌ها و قرار دادن مته درون سه نظام، باید لایه بیرونی را به سمت راست یا چپ گرداند. سه نظام اتوماتیک معمولا در سایزهای مختلف و با جنس فلزی یا نیمه فلزی ساخته می‌شود.
سه نظام دریل مگنت و سه نظام دریل ستونی دو نوع سه نظام دریل هستند که برای انواع خاصی از دریل‌ها طراحی شده‌اند. سه نظام دریل مگنت یک سه نظام است که برای دریل‌های مگنتی که با یک مغناطیس قوی به سطح فلزی متصل می‌شوند، مناسب است. این نوع سه نظام دارای چهار فک گیرنده است که با چرخ دنده‌های حلزونی تنظیم می‌شوند. سه نظام دریل مگنت معمولا از جنس فولاد ضد زنگ و با قطر بالا ساخته می‌شود. سه نظام دریل ستونی یک سه نظام است که برای دریل‌های ستونی که با یک پایه ثابت به سطح کار متصل می‌شوند، مناسب است. این نوع سه نظام دارای سه فک گیرنده است که با چرخ‌دنده‌های قرقره‌ای تنظیم می‌شوند. سه نظام دریل ستونی معمولا از جنس فولاد و با قطر کم‌تر از سه نظام دریل مگنت ساخته می‌شود.
سایز سه نظام دریل به قطر حداکثری مته اشاره دارد که سه نظام می‌تواند نگه دارد. برای مثال، یک سه نظام 10 میلی‌متری می‌تواند مته‌هایی با قطر کم‌تر یا مساوی 10 میلی‌متر را گیر دهد. سایز سه نظام دریل بستگی به نوع و کاربرد دریل دارد. برخی دریل‌ها دارای سه نظام استاندارد هستند که با رزوه‌های مختلف قابل تعویض هستند. رزوه یک قطعه فلزی است که بین سه نظام و شفت دریل قرار می‌گیرد و با چرخش به راست یا چپ محکم می‌شود. رزوه‌ها دارای انواع و اندازه‌های مختلف هستند که با حروف الفبا مشخص می‌شوند. برای مثال، B16، B12، B10 و ... برخی از دریل‌ها دارای سه نظام خاص هستند که با رزوه‌ی استاندارد سازگار نیستند. این دریل‌ها معمولا برای کاربردهای خاص طراحی شده‌اند و نیاز به سه نظام مناسب خود دارند. برای انتخاب سایز مناسب سه نظام دریل، باید به چند عامل توجه کرد:
دریل‌هایی با قدرت بالاتر معمولا نیاز به سه نظام با قطر بزرگ‌تر دارند تا بتوانند مته‌های با قطر بالاتر را تحمل کنند.
مته‌هایی با جنس و شکل مختلف، نیاز به سه نظام با ظرفیت و فک مناسب دارند. بعضی از مته‌ها دارای شفت هگز (شش ضلع) هستند که فقط با سه نظام هگز گیر می‌شوند.
بسته به این‌که قصد دارید چه‌قدر دقیق و عمیق سوراخکاری کنید، باید سایز مناسب سه نظام را انتخاب کنید. اگر دقت زیاد لازم باشد، بهتر است از سه نظام با قطر کم‌تر استفاده کنید تا لنگیدگی و لغزش مته را کم کنید.
برای پیدا کردن سایز مناسب سه نظام دریل، بهتر است ابتدا روی بدنه دریل چک کنید که آیا اطلاعاتی در مورد سه نظام و رزوه آن حک شده است یا خیر. اگر دفترچه راهنمای دریل را دارید، می‌توانید از آن نیز استفاده کنید. اگر هیچ اطلاعاتی در دسترس نبود، می‌توانید با استفاده از یک کولیس، قطر سه نظام و شفت دریل را اندازه بگیرید و با مراجعه به فروشگاه‌های لوازم صنعتی، سه نظام مناسب خود را تهیه کنید.
انتخاب یک سه نظام به چند عامل مناسب بستگی دارد. این عوامل عبارتند از:
برای دریل‌هایی با قدرت بالا و کاربردهای سنگین، بهتر است از سه نظام‌های با قطر بزرگ‌تر و مقاوم‌تر استفاده کنید. برای مثال، سه نظام‌های آچارخورِ سوپربلبرینگ یا اتوماتیک دقیق.
بسته به این‌که قصد دارید چه‌قدر دقیق و عمیق سوراخکاری کنید، باید سایز مناسب سه نظام را انتخاب کنید. اگر دقت زیاد لازم باشد، بهتر است از سه نظام با قطر کم‌تر استفاده کنید تا لنگیدگی و لغزش مته را کم کنید.
رزوه یک قطعه‌ی فلزی است که بین سه نظام و شفت دریل قرار می‌گیرد و با چرخش به راست یا چپ محکم می‌شود. رزوه ها دارای انواع و اندازه‌های مختلف هستند که با حروف الفبا مشخص می‌شوند. برای مثال، B16، B12، B10 و ... باید سایز رزوه دریل را با سایز سه نظام هماهنگ کنید.
برای پیدا کردن سایز مناسب سه نظام دریل، بهتر است ابتدا روی بدنه‌ی دریل چک کنید که آیا اطلاعاتی در مورد سه نظام و رزوه آن حک شده است یا خیر. اگر دفترچه راهنمای دریل را دارید، می‌توانید از آن نیز استفاده کنید.
شما می‌توانید انواع مختلف سه نظام را در مدل‌ها و برندهای متفاوت از بزرگ‌ترین ابزار فروشی ایران، فروشگاه آنلاین ابزار رضوان تهیه نمایید. مدل‌های مختلف از وب‌سایت قابل مشاهده هستند و در صورت نیاز، می‌توانید از مشاوره‌ی کارشناسان فروش ما بهره‌مند شوید.